Dünya genelinde son 50 yılda okuryazarlık oranındaki istikrarlı artışa rağmen çoğunluğu kadın olmak üzere 763 milyon kişi hâlâ okuma yazma bilmiyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) verilerine göre, son 50 yılda özellikle genç nüfus arasında okuryazarlık oranı önemli ölçüde artmasına rağmen, temel okuryazarlık becerilerinden yoksun kişilerin sayısı da arttı. Bu yıl 8 milyon civarında azaldı.
UNESCO’nun bilgilerinde okuma-yazma bilmeyenlerin sayısı geçen yıl 771 milyondan bu yıl 763 milyona düştü.
Genç nüfusta okuryazarlık oranındaki artışa rağmen UNESCO İstatistik Enstitüsü’nün bu yıl yayınladığı verilere göre 2020 yılında dünya genelinde 15 yaş ve üzeri her 7 genç ve yetişkinden en az birinin temel okuryazarlığı yok.
Okuma yazma bilmeyen nüfusun çoğunluğu Güney Asya bölgesindedir.
Güney Asya bölgesi okuma yazma bilmeyen nüfusun neredeyse yarısına ev sahipliği yaparken, Sahra Altı Afrika’da bu oran yüzde 27’dir.
Dünya genelinde okuma yazma bilmeyen nüfusun yüzde 10’u Doğu ve Güneydoğu Asya’da, yüzde 9’u Kuzey Afrika’da, yüzde 4’ü Latin Amerika ve Karayipler’de, okuma yazma bilmeyenlerin ise yüzde 4’ü Batı Asya’da yaşıyor.
Okuryazarlık üzerinde olumsuz etkileri olan Kovid-19 krizinin, milyonlarca çocuk, genç ve yetişkinin eğitim ve okuryazarlık bağlamında karşılaştığı zorlukları daha da ağırlaştırdığı belirtiliyor.
UNESCO’ya göre, küresel salgının neden olduğu öğrenme kayıpları, bu nesil öğrenciler için yaşam boyu kazançlarda 21 trilyon dolara yakın gelir kaybıyla sonuçlanabilir.
Okuma yazma bilmeyenlerin üçte ikisini kadınlar oluşturuyor
Dünyada okur-yazar kadın sayısının erkeklere göre daha az olması dikkat çekicidir. Son yıllardaki verilere göre okuma yazma bilmeyenlerin yaklaşık yüzde 65’i kadındır.
Orta ve Doğu Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Karayipler’de cinsiyet farkı daha küçükken, Kuzey Afrika, Batı ve Güney Asya ile Sahra Altı Afrika’da orta cinsiyet okuryazarlık farkı daha fazla.
Okula gidemeyen 244 milyon çocuk var.
UNESCO verilerine göre, düşük ve orta gelirli ülkelerde kolay metinleri bile okuyamayan 10 yaşındaki çocukların oranı 2019’da yaklaşık yüzde 57’den 2022’de yüzde 70’e yükseldi.
Okula kayıtlı olanlar da dahil olmak üzere önemli sayıda çocuk temel okuryazarlık becerilerinden yoksundur. Yaşları 6 ile 18 arasında değişen 244 milyon çocuk ve genç okula bile gidemiyor.
Dünya genelinde 15 yaş üzeri okuryazarlık oranı %86’dır.
Dünya çapında 15 yaşın üzerindekilerin yüzde 86’sı okuryazardır; 15-24 yaş arası gençlerde ise bu oran yüzde 91’dir.
Ayrıca söz konusu bilgiler, 65 yaş ve üzeri yetişkinlerin okuryazarlık oranının yaklaşık yüzde 78 olduğunu ortaya koyuyor.
Dünya Okuryazarlık Günü
1967 yılında UNESCO 8 Eylül’ü Dünya Okuryazarlık Günü olarak kutlamaya karar verdi.
Her yıl 8 Eylül’de kutlanan Dünya Okuma Günü’nde bireylerde ve toplumlarda okuryazarlığın değerinin vurgulanması ve konuyla ilgili sorunlara ilişkin farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
Bu yıl Dünya Okuryazarlık Günü, “Geçiş sürecindeki bir dünya için okuryazarlığı teşvik etmek: Sürdürülebilir ve barışçıl toplumların temellerini inşa etmek” temasıyla tüm dünyada kutlanıyor.
